Uzay da Sizi Bekleyen 6 Uzay Hastalığı

30 Mayıs 2020’de Elon Musk ın Spacex şirketi uzaya insan göndererek uzaya ilk defa bir tiçari şirket insan yollamış oldu. Bununla beraber ticari uzayın kapıları insanoğluna açıldı . Şimdiyse bir gurup sıradan insanı uzaya taşıyacak olan projeler üzerinde çalışıyorlar sadece space x değil bir çok şirket bu konuda faaliyet gösteriyor. İlerde uzaya giderseniz her insana olduğu gibi sizi de bir takım sağlık sorunları ile karşılaşacaksınız.

Melbourne Üniversitesi eğitim psikiyatristi Dr. Marc Jurblum tıp doktorudur. Ancak aynı zamanda Avustralya Havacılık ve Uzay Tıbbı Derneği Uzay Yaşam Bilimleri Komitesi üyesidir. Görevi Avustralya ve Bioastronautics Avustralya Ağı’nda uzay tıbbı araştırma ve eğitim yardımlarını desteklemektir.

Peki uzaya gitseydik bizi bekleyen sağlık sorunları neler olurdu ?

1. Uzay hastalığı

İnsan beyninde yer alan jiroskoplar sayesinde mekansal farkında lığımız olur size başınızı eğdiğini, hızlandığınızı veya pozisyon değiştirdiğinizi söyler ama bu uzayda farklıdır.

Marc Jurblum dedikleri : Sıfır G’de bunlar da işe yaramıyor ve sonuç olarak astronotlar çok fazla mide bulantısı çekiyor. Birçoğu günlerini inanılmaz derecede iyi hissetmeyerek geçiriyor. Deniz hastası olmak gibi. 

Buna bir çok örnek vermek mümkün. Örneğin: Nasa 1968’de 2. insan uzay uçuşunu başlattı. Apollo 8 astronotu Frank Borman, Ay’a giderken görev kontrolünün görevi kısıtlayacağını düşünecek kadar kötü bir hastalık içindeydi.

Gemiyle ilk defa seyahat eden insanlarda olduğu gibi astronotlarda yaklaşık olarak 2 haftada duruma alışırlar. Zor olan ve çalışmaları gereken kısımsa dünyaya döndüklerinde dünyaya tekrar alışabilmek.

2. Zihinsel Baskı

Uzay yolculuğu hala doğası gereği tehlikeli. Aslında tamamen kapalı kapta havayı ve suyu tekrar geri dönüştüren cihazlar sayesinde yaşıyorsunuz. Hareket edebilmeniz için size çok küçük bir alan veriliyor radyasyon ve mikro-meteoritler nedeniyle sürekli tehlike altındasınız.

Uluslararası Uzay Üniversitesi Uzay Çalışmaları Yüksek Lisans Belgesi olan Dr Jurblum. aşırı ortamlarda ruh sağlığını nasıl korunacağını araştıran guruplara dahil olmuştu. Astronotlar için meditasyon ve doğa resimleri rahatlatıcı olabilir.

Dr.Jurblum “Hiçbir şey yapmanıza gerek yok, sadece bu resimlerin ortamınızda olması konsantrasyon, duygusal esneklik ve bilişsel performans üzerinde olumlu bir psikolojik etkiye sahip”

“Değişmeyen bir kapsül habitatın da, sadece küçük pencerenin dışındaki siyahlığın insanların zihinlerine ne yapacağını bilmiyoruz”

“Gemiyi ters çevirseniz bile, Dünya uzak bir ışık lekesi olacak. Çevrenizdeki yüz binlerce kilometre boyunca hidrojen atomlarından biraz daha fazlası var. ” diyor

Sanal gerçeklik astronotlara monotonluk konusunda da yardımcı olabilir.

Bunların dışında bir de duygu konusu var: Dünyada insanlar işlerinde can sıkıcı bir durum olduğunda bu sıkkınlığı ailesi veya bazı aktiviteler ile gidere bilir. Uzay da böyle bir şey mümkün değil ayrıca Astronotlar çok hızlı tepki vermeli,iletişim kurabilmeleri ve ekip olarak çalışa bilmeleri için bir birini pek kızdırmayı göze alamazlar.

Aslında skylab uzay istasyonunda mürettebat görev yönetiminde o kadar öfkelendi ki 24 saat boyunca iletişimi kapattılar.

Bunları yanı sıra uzay yolculuğunun olumlu psikolojik etkisi olan ‘genel bakış etkisi’kazanıyorlar

Dr.Jurblum:“Uzaya giden astronotların çoğu perspektif değişikliği ile geri döndü. Daha çevreci, manevi veya dindar olurlar. ”

Bu durumu astronot Ron Garen Göre:“hepimiz gezegende birlikte seyahat ettiğimiz ve hepimiz dünyaya bu açıdan bakarsak hiçbir şeyin imkansız olmadığını göreceğimiz” iddiası olarak nitelendirdi.

Kaslar

Uluslararası Uzay İstasyonun da yer çekimi yok ve marsta sadece dünyanınkinin üçte biri kadar yer çekimi bulunuyor.Bunun insan sağlığına etkilerini düşündünüz mü ?

Astronotların yüzü kabarık ve yuvarlak büyür sinüsleri ise grip geçiriyormuş gibi hissederler.

“Vücudunuz sıvıyı beyninize yer çekimine karşı itmek için gelişti. Uzayda, çok fazla sıvı vücudunuzun üst yarısına kadar itilir, böylece daha fazla idrar yaparak sıvıdan kurtulmaya çalışır ve sonunda susuz kalırsınız ”diyor Dr Jurblum.

Sovyet uzay programı tarafından geliştirilen penguen giysileri cildin kemiğin ve kasın üzerine baskı uygulayarak yer çekimini taklit etmeye çalışır. Bununla beraber uzay teknolojisinin geliştirdiği bir çok yenilik gibi artık serebral palsi rehabilitasyonunda ve kas direnci yapan yükleme ve eğitim aracı olarak kullanılacak.

Göz Problemleri

ISS üzerindeki ortak tehlikelerden bir tanesi de genelde astronotların gözünde kalan ve sıyrıklara neden olan kabin etrafında yüzen ince lekelerdir. Yer çekimi yoksunluğunun getirdiği tehlikelerden bir tanesi.

“Çoğu uzayda gözlük takıyor ve geri döndüklerinde, bazılarının görüşlerinde kalıcı değişiklikler bile oluyor,” diyor Dr Jurblum.

Bu bozulma, sıvının kafa tasından beyne akmasından oluşur, burada göz küresinin arkasına doğru şişer ve lensin şeklini değiştirir. Jurblum der ki: Bu şişkinlik, anlamaya ve yönetmeye çalıştığımız geri dönüşü olmayan görme sorunlarına neden oluyor gibi görünüyor.”

ÖKSÜRÜK VE SOĞUK ALGINLIĞI

Dünyada üşütür isen eğer o gün işe gitmez ve evde dinlenirsiniz fakat uzayda işler değişiyor. Yukarıda bahsettiğimiz gibi küçük bir alanda yaşıyorsun ve sürekli aynı havayı soluyor ve bir çok ortak kullanılan yüzeye defalarca dokunmak zorundasın ve duş almak o kadar kolay ve dünyadaki kadar sık yapılan bir şey değil.

Uzayda bağışıklık sitemi pek iyi çalışmaz bu yüzden uzaya gidecek adaylar havalanmadan önce birkaç hafta izole edilirler.

Apollo 7’nin Wally Schirra görevinin ortasında bir soğuk algınlığı ile düştü ve daha sonra başka astronotlara geçti. O zamanın raporlarına göre , erkekler huysuz ve sefildi – yeniden giriş sırasında kasklarını takmayı reddettiklerinde görev kurallarını bile ihlal ettiler, böylece burunlarını uçura bilirlerdi.

“Neden olduğundan emin değiliz,Fakat bakterilerin uzayda daha tehlikeli olduğu biliniyor. Üstelik, uzayda hapşırır sanız eğer, tüm damlacıklar düz bir şekilde dışarı çıkar ve devam eder. Birinin grip olması durumunda herkese bulaşacak ve sınırlı tıbbi tesisler ve en yakın hastaneye çok uzun bir yol var. ”

Tıbbi Acil Durumlar

Neyse ki, uzayda henüz önemli bir tıbbi acil durum olmadı, ancak astronotlar onlarla başa çıkmak için eğitildi, diyor Dr. Jurblum.

Örneğin, ISS astronotları, hastaları aşağıdaki katta aşağıya doğru iterken, bacaklarını tavana bağlayarak sıfır yer çekiminde CPR yapmanın bir yolunu geliştirdiler.

Bir gün içinde ISS’den bir kurtarma gerçekleştirilebilirken, Mars’a giden insanlar sekiz aylık bir seyahat yapacaklar ve kendi başlarına yönetmeye hazır olmaları gerekiyor, diye konuşuyor Dr. Jurblum.

Ve bu pratik gerektirir. Burada Dünya’da, Mars’ta gelecek bir görev esnasın’da insanların karşılaşa bileceği birtakım durumları simüle eden deneyler var .

Sizce İnsanlık Marsa gidebilecekler mi ? Siz Olsaydınız gitmek ister miydiniz ?

kaynak :https://pursuit.unimelb.edu.au/articles/getting-sick-in-space-on-the-way-to-mars

Faceboo\\\' da paylaş

Tweet

Follow us