Uzay

Gezegenler Ve Uyduları: En Çok Bilinen 163 Doğal Uydu

Gecemize ışık katarak güzelleştiren o eşsiz güzelliği anlatmama gerek yok herhâlde. Evet evet aydan bahsediyorum eminim ki biliyorsundur yani bilmemene imkan yok. Biraz düşünsene bu koca saman yolunda bu güzelliğe sadece biz mi sahibiz ? Diğer gezegenlerin doğal uyduları yok mu ?

Ben cevap vereyim: Elbet ki var hem de sayamayacağın kadar çok doğal uydu var aysa sadece bunlardan 1 tanesi. Geceleri gök yüzüne baktığında göremesen de orada ay kadar güzel olan bir çok doğal uydu yer almakta. Bu yazımızda gezegenlerin doğal uydularına ve güzelliklerine beraber bakacağız ama önce daha iyi anlaman için doğal uyduların ne olduğuna daha yakından bakalım.

gezegenler ve uyduları
Güneş sistemindeki gezegenler ve uyduları.

Doğal Uydular Nedir ?

Bir gezegenin veya başka bir gök cisminin etrafında belirli bir yörüngede hareket eden gök cisimleridir diyemeyiz çünkü bir gök cismi diğer gök cisminin etrafında dönmez. Ortak bir merkez etrafında dönerler ama bu merkez kütlesi büyük olana yakın olduğu için küçük olan gök cismi büyük olanın etrafında dönüyormuş gibi gözükür.

İşte bu büyük olan gök cisminin etrafında dönüyormuş gibi görünen küçük cisme doğal uydu denir. Doğal uydular teleskoplar veya uzay sondaları aracılığı ile uzaya meraklı kişiler tarafından zamanla keşfedildiler.

Yukarda sıklıklar doğal uydu kelimesini kullandığımı fark etmişsindir. Bu kelimenin var olma nedeni insanların gönderdiği yapay uydular ile Ay gibi doğal uyduların birbiri ile karışmamasını engellemek. Bildiğin biliyorum ama yine de söyleyeyim dünyamızın sadece 1 tane doğal uydusu vardır o da Aşağıda gördüğün ay.

Dünyanın tek doğal uydusu olan ayın manzarası
Dünyanın tek doğal uydusu olan ayın manzarası.

Güneş Sistemindeki Gezegenler ve Doğal Uyduları

Güneş sistemimizde gezegen olarak tanımlanan 8 cisim bulunmaktadır. İş uydulara gelince bu sayının çok daha fazlası var tam olarak gecemize ışık katan ay da dahil olmak üzere 240 adet doğal uydu bulunmakta. Bu 240 uydunun 163 tanesi gezegenlere, 4 tanesi cüce gezegenlere ve geri kalanı ise küçük gök cisimlerine aittir.

Doğal Uydusu Olmayan Gezegenler

Gezegenleri güneşe olan uzaklık sırasıyla gittiğimiz için öncelikle Doğal uydusu olmayan 2 gezegeni aradan çıkaralım. İstersen hemen aşağıya kaydırarak doğal uydusu olan gezegenlerden devam edebilirsin. Uydusu Olmayan Gezegenler:

  • Merkür
  • Venüs

Merkür

Güneş sisteminde güneşe en yakın olan gezegendir kendisi ama maalesef bir uydusu yoktur. Güneş sisteminde yer alan 8 gezegen için de en küçük olanıdır Merkür.

Merkür gezegeni ve olmayan uydusu
Güneşe en yakın gezegen Merkür gezegeni 🙂

Venüs

Maalesef Venüs’te Merkür ile aynı kaderi paylaşmakta. Venüs’ünde bir uydusu yoktur. Venüs güneş sistemindeki en küçük 3. gezegendir Venüs’ten daha küçük Mars ve Merkür yer almaktadır.

Doğal Uydusu Olan Gezegenler

Sıra geldi yazının amacı olan doğal uydusu olan gezegenlere yukarıda da söylemiştim bu gezegenlerin toplam 163 tane uydusu bulunmaktadır. Doğal uydusu olan gezegenler:

  • Dünya
  • Mars
  • Jüpiter
  • Satürn
  • Uranüs
  • Neptün

Dünyanın Uydusu

Yaşadığımız ve anılarımızın olduğu tek yer olan dünyayı ve tek uydumuz ayı anlatmaya bile gerek yok aslında ama yine de kısa da olsa deyinmiş olayım. Dünya güneşe en yakın üçüncü ve yaşamın olduğu tek gezegendir .Dünyanın sadece 1 tane uydusu var ve oda gecemize ışık olan Ayımız.

Dünyanın uydusu ay
Dünyanın Uydusu Ay

Marsın Uyduları

Mars benzerlik olarak dünyaya en çok benzeyen gezegendir. İlerde marsta bir koloni kurmak için marsı daha yaşanılır bir hale nasıl getiririz diye düşünen bir çok firma ve devlet var. Beklide insanların ikinci evi olacak yerdir mars. Mars güneş sisteminin en küçük ikinci gezegeni ve 2 tane uydusu bulunmakta bunlar. Deimos ve Phobos’tur.

İsimGezegenOrtalama yarıçapı (km)Semi-major eksenSidereal dönem (r= retrograd)keşif yılıKim Tarafından Keşfedildi
PhobosMars11.1 ± 0.1593800.3191877Hall
DeimosMars6.2 ± 0.1823.4601.2621877Hall
Marsın uyduları ve Uyduların ayrıntıları tablo şeklinde
Uydular – Marsın Uyduları, Phobos, Deimos, Esir Asteroitler

Jüpiter’in Uyduları

Bir gaz devi olan Jüpiter güneş sisteminin en büyük gezegenidir. büyüklüğünün yanı sıra Jüpiter’in toplamda 79 adet uydusu bulunmakta ve bu sayede güneş sisteminde en çok uydusu bulunan ikinci gezegen konumunda. Jüpiter’in halkalarından olan  Gossamer halkalarını Jüpiter’in uydularından Amalthea ve Thebe beslerken

Ana ve halo halkalarını ise Metis ve Adrastea uydularının diğer gök cisimleri ile çarpışması sonucu ortaya çıkan enkaz parçaları beslenmektedir ve evet Jüpiter’in halkaları var. Jüpiter’in ve diğer halkası olan gezegenleri ve halkalarını görmek istiyorsan diğer yazımıza bir uğra.

Bazen uzayda iki cisminin çarpışması halkalar gibi güzel bir şey çıkarırken bazende özelliklede insan yapımı uyduların çarpışması sonucu hiçte güzel olmayan uzay kirliliğini ortaya çıkarmakta bunun için yapılması gereken şeyler var ama pekte yapıldığı söylenemez. Bu gidişle atmosferimiz bir çöp yığını haline gelecek. Şimdilik uzay kirliliğini burada bırakıyorum isteyen yazımıza giderek bu konuda bilgi sahibi olabilir. Listenin sonunda Satürn’ün uyduları ile devam ediyoruz bir yere ayrılma

Jüpiter'in uyduları , Doğal uydusu olan gezegenler
resim kaynağı: NASA . Jüpiter’in uyduları, Jüpiter’in doğal uyduları
SayıUydu İsimOrtalam Yarıçap (km)Semi-major eksenSidereal dönem
(r=retrograd)
Keşif yılı
1Io1,818.1±0.1421,8001,7691610
2Europa1560.7±0.7671,1003.5511610
3Ganymede2,634.1±0.31,070,4007.1551610
5Callisto2,408.4±0.31,882,70016.691610
5Amalthea83.5±2181,4000.4981892
6Himalia67±1011,461,000250.561904
7Elara4311,741,000259.641905
8Pasiphae3023,624,000743.63 (r)1908
9Sinope1923,939,000758.90 (r)1914
10Lysithea1811,717,000259.201938
11Carme2323,404,000734.17 (r)1938
12Ananke1421,276,000629.77 (r)1951
13Leda1011,165,000240.921974
14Thebe49.3±2.0221,9000.6751979
15Adrastea8.2±2.0129,0000.2981979
16Metis21.5±2.0128,0000.2951979
17Callirrhoe4.324,103,000758.77 (r)2000
18Themisto47,284,000130.021975/2000
19Megaclite2.723,493,000752.86 (r)2000
20Taygete2.523,280,000732.41 (r)2000
21Chaldene1.923,100,000723.72 (r)2000
22Harpalyke2.220,858,000623.32 (r)2000
23Kalyke2.623,483,000742.06 (r)2000
24Iocaste2.621,060,000631.60 (r)2000
25Erinome1.623,196,000728.46 (r)2000
26Isonoe1.923,155,000726.23 (r)2000
27Praxidike3.420,908,000625.39 (r)2000
28Autonoe224,046,000760.95 (r)2001
29Thyone220,939,000627.21 (r)2001
30Hermippe221,131,000633.9 (r)2001
31Aitne1.523,229,000730.18 (r)2001
32Eurydome1.522,865,000717.33 (r)2001
33Euanthe1.520,797,000620.49 (r)2001
34Euporie119,304,000550.74 (r)2001
35Orthosie120,720,000622.56 (r)2001
36Sponde123,487,000748.34 (r)2001
37Kale123,217,000729.47 (r)2001
38Pasithee123,004,000719.44 (r)2001
39Hegemone1.523,577,000739.88 (r)2003
40Mneme121,035,000620.04 (r)2003
41Aoede223,980,000761.50 (r)2003
42Thelxinoe121,164,000628.09 (r)2003
43Arche1.523,355,000731.95 (r)2002
44Kallichore123,288,000728.73 (r)2003
45Helike221,069,000626.32 (r)2003
46Carpo1.517,058,000456.302003
47Eukelade223,328,000730.47 (r)2003
48Cyllene123,809,000752 (r)2003
49Kore124,543,000779.17 (r)2003
50Herse122,983,000714.51 (r)2003
51S/2010 J 1123,314,300723.2 (r)2010
52S/2010 J 20.520,307,200588.1 (r)2010
53Dia212,118,000287.02000
54S/2016 J 1320,595,500602.7 (r)2016
55S/2003 J 18120,274,000588.0 (r)2003
56S/2011 J 20.523,329,700726.8 (r)2011
57Eirene223,731,800759.7 (r)2003
58Philophrosyne122,820,000701.3 (r)2003
59S/2017 J 1223,484,000734.2 (r)2017
60Eupheme121,199,710627.8 (r)2003
61S/2003 J 19122,757,000697.6 (r)2003
62Valetudo0.518,928,100532.02016
63S/2017 J 2123,241,000723.8 (r)2017
64S/2017 J 3120,639,300605.8 (r)2017
65Pandia111,494,800251.8 (r)2017
66S/2017 J 5123,169,400720.5 (r)2017
67S/2017 J 6122,394,700684.7 (r)2017
68S/2017 J 7120,571,500602.8 (r)2017
69S/2017 J 80.523,174,400720.7 (r)2017
70S/2017 J 9121,430,000640.9 (r)2017
71Ersa1.511,453,000250.4 (r)2018
72S/2011 J 10.520,155,300580.7 (r)2011
73S/2003 J 16120,512,500600.18 (r)2003
74S/2003 J 90.524,168,700767.6 (r)2003
75S/2003 J 2120,557,900602.23 (r)2003
76S/2003 J 4122,048,600668.85 (r)2003
77S/2003 J 10123,008,000713.05 (r)2003
78S/2003 J 120.521,557,700646.64 (r)2003
79S/2003 J 23124,678,100792.00 (r)2003
Jüpiter’in uydularının hepsi tablo halinde.

Satür’ün Uyduları

Halkaları ile Hepimizi büyüleyen Satürn’ün büyüleyici tek kısmı halkaları değil. Kendisi güneş sisteminin en belirgin halkalarının sahibi oluşunun yanı sıra tam 82 uydusu ile Jüpiter’i geride bırakarak güneş sisteminin en çok uydusuna sahip gezegenidir. Satürn’ün uydularının içerisinde en önemlilerinden biri olan Titan yüzeyinde her türlü sıvının toplandığı dünya dışında bilinen tek gök cismidir. Titanın yüzey sıcaklığı o kadar düşük ki yüzey buzlarla kaplı ama yine de metan ve etanın sıvı kalacağı kadar da soğuk değildir.

Satürn gezegenive Satürn'ün uyduları
Satürn gezegeni ve Satürn’ün doğal uyduları

Su hayattır lafını daha önce duydun mu ? muhtemelen duymuşsundur. Bu sözün de kastettiği gibi Canlılar hayatlarını devam ettire bilmeleri için suya ihtiyaç duyarlar. Yukarıda Titan’da suyun bulunduğunu söyledim ve su hayattır. Bilim adamları başta bu ihtimali düşündüler özelliklede yeraltı su okyanuslarının varlığı göz önüne aldığımızda yaşam olma ihtimalini sadece bilim adamları değil herkes düşünür.

Ama maalesef şu ana dek canlı yaşama dair bir iz bulunamadı ama canlı yaşam olmasa bile ilerde insanlar için yaşanabilir bir yer haline getirilebilir. Getirilemese bile tek umudumuz titan değil çünkü sadece Titanda su bulunmadı. Satürn’ün uydularından olan Enceladus ve Jüpiter’in Yörüngesinde bulunan 4 Galileo uydusundan en küçük olan Europa üzerinde de su keşfedildi. Tablodan sonra devam ediyoruz bir yere ayrılma.

SayıUydunun İsmiOrtalama Yarıçapı
(km)
Semi-major
eksen
Sidereal dönem
(r= retrograd)
kaç yılında
keşfedildi
1Mimas198.2±0.4185,5400.9421789
2Enceladus252.3±0.6238,0401.3701789
3Tethys536.3±1.5294,6701.8881684
4Dione562.5±1.5377,4202.7371684
5Rhea764.5±2.0527,0704.5181672
6Titan2,575.5±2.01,221,87015.951655
7Hyperion138.61,500,88021.281848
8Iapetus734.5±4.03,560,84079.331671
9Phoebe106.6±1.112,947,780550.31 (r)1899
10Janus90.4±3.0151,4600.6951966
11Epimetheus58.3±3.1151,4100.6941966
12Helene16±4377,4202.7371980
13Telesto12±294,7101.8881980
14Calypso9.5±1.5294,7101.8881980
15Atlas15.3±1.2137,6700.6021980
16Prometheus46.8±5.6139,3800.6131980
17Pandora40.6±4.5141,7200.6291980
18Pan12.8133,5800.5751990
19Ymir923,140,4001,315.58 (r)2000
20Paaliaq1115,200,000686.952000
21Tarvos7.517,983,000926.232000
22Ijiraq611,124,000451.422000
23Suttungr3.519,459,0001,016.67 (r)2000
24Kiviuq811,110,000449.222000
25Mundilfari3.518,628,000952.77 (r)2000
26Albiorix1616,182,000783.452000
27Skathi415,540,000728.20 (r)2000
28Erriapus517,343,000871.192000
29Siarnaq2018,015,400896.442000
30Thrymr3.520,314,0001,094.11 (r)2000
31Narvi3.519,007,0001,003.86 (r)2003
32Methone1.6194,4401.0102004
33Pallene2212,2801.1542004
34Polydeuces1.25377,2002.7372004
35Daphnis3.8±0.8136,5000.5942005
36Aegir320,751,0001,117.52 (r)2004
37Bebhionn317,119,000834.842004
38Bergelmir319,336,0001,005.74 (r)2004
39Bestla3.520,192,0001,088.72 (r)2004
40Farbauti2.520,377,0001,085.55 (r)2004
41Fenrir222,454,0001,260.35 (r)2004
42Fornjot325,146,0001,494.2 (r)2004
43Hati319,846,0001,038.61 (r)2004
44Hyrrokkin418,437,000931.86 (r)2004
45Kari3.522,089,0001,230.97 (r)2006
46Loge323,058,0001,311.36 (r)2006
47Skoll317,665,000878.29 (r)2006
48Surtur322,704,0001,297.36 (r)2006
49Anthe1197,7001.03652007
50Jarnsaxa318,811,000964.74 (r)2006
51Greip318,206,000921.19 (r)2006
52Tarqeq3.518,009,000887.482007
53Aegaeon0.33167,5000.8082008
54S/2004 S 7320,999,0001,140.24 (r)2004
55S/2004 S 122.519,878,0001,046.19 (r)2004
56S/2004 S 13318,404,000933.48 (r)2004
57S/2004 S 17219,447,0001,014.70 (r)2004
58S/2006 S 1318,790,000963.37 (r)2006
59S/2006 S 3322,096,0001,227.21 (r)2006
60S/2007 S 2316,725,000808.08 (r)2007
61S/2007 S 3318,975,000977.8 (r)2007
62S/2009 S 10.15117,0000.4712009
63S/2004 S 20319,418,0001,010.55 (r)2019
64S/2004 S 21322,645,0001,272.61 (r)2019
65S/2004 S 22320,636,0001,107.13 (r)2019
66S/2004 S 23421,163,0001,149.82 (r)2019
67S/2004 S 24322,901,0001,294.252019
68S/2004 S 25421,174,0001,150.69 (r)2019
69S/2004 S 26426,676,0001,627.18 (r)2019
70S/2004 S 27619,976,0001,054.45 (r)2019
71S/2004 S 28422,020,0001,220.31 (r)2019
72S/2004 S 29416,981,000826.442019
73S/2004 S 30320,396,0001,087.84 (r)2019
74S/2004 S 31417,568,000869.652019
75S/2004 S 32421,214,0001,153.96 (r)2019
76S/2004 S 33424,168,0001,403.18 (r)2019
77S/2004 S 34324,299,0001,414.59 (r)2019
78S/2004 S 35622,412,0001,253.08 (r)2019
79S/2004 S 36323,192,0001,319.07 (r)2019
80S/2004 S 37415,892,000748.18 (r)2019
81S/2004 S 38421,908,0001,211.02 (r)2019
82S/2004 S 39323,575,0001,351.83 (r)2019
Satürn’ün doğal uydularının hepsi tablo halinde.

Uranüs’ün Uyduları

Güneş sistemimizin en büyük 3. gezegeni ve güneşe uzaklık bakımından da 7. gezegendir Uranüs. Uranüs 1781 yılında William Herschel tarafından bulunmuştur. Uranüs’ün toplamda 27 tane uydusu ve Pek çok kişi bilmese de Uranüs’ün de Satürn gibi halkaları vardır. bu halkaları görmek için halkası olan gezegenler yazımıza bakabilirsin.

SayıUydunun İsmiOrtalama Yarıçapı
(km)
Semi-major
eksen
Sidereal dönem
(r= retrograd)
Kaç Yılında
Keşfedildi
1Ariel578.9±0.6190,9002.5201851
2Umbriel584.7±2.8266,0004.1441851
3Titania788.9±1.8436,3008.7061787
4Oberon761.4±2.6583,50013.461787
5Miranda235.8±0.7129,9001.4131948
6Cordelia20.1±349,8000.3351986
7Ophelia21.4±453,8000.3761986
8Bianca25.7±259,2000.4351986
9Cressida39.8±261,8000.4641986
10Desdemona32±462,7000.4741986
11Juliet46.8±464,4000.4931986
12Portia67.6±4.066,1000.5131986
13Rosalind36±669,9000.5581986
14Belinda40.3±875,3000.6241986
15Puck81±286,0000.7621985
16Caliban217,231,100579.73 (r)1997
17Sycorax78.512,179,4001,288.38 (r)1997
18Prospero2516,256,0001,978.29 (r)1999
19Setebos2417,418,0002,225.21 (r)1999
20Stephano108,004,000677.36 (r)1999
21Trinculo98,504,000749.24 (r)2001
22Francisco64,276,000266.56 (r)2001
23Margaret5.514,345,0001,687.012003
24Ferdinand620,901,0002,887.21 (r)2001
25Perdita1576,4170.6381999
26Mab697,7360.9232003
27Cupid974,3920.6132003
Uranüs’ün Uydularının hepsi tablo Halide

Neptün’ün Uyduları

Neptün bize en uzak ve en büyük 4 gezendir. Neptün’ün toplamda 14 adet uydusu bulunmaktadır. Satürn ve Uranüs gibi Neptün’ün de halkaları vardır. Bu halkalar 22 temmuz 1984’te keşfedildi. Halkaları bir kenarı bırakıp doğal uydulara geri dönersek. Neptün’ün en büyük uydusu Triton‘ dur bu uydunun yarısı buzlar ile kaplıyken uydunun sıcaklığı -240 santigrat derecedir buda onu güneş sisteminin en soğuk cisimlerinden biri haline getiriyor.

Neptün'ün halkaları
Neptün gezegeni resimde halkalar ve doğal uyduları olmasa da gerçekte orada durmaya devam ediyorlar.

Bu uydunun en ilginç yanı ise gezegenlerin dönme yönünün tersine dönen güneş sistemindeki tek büyük uydu olması. Uzmanlar bunun Neptün’ün yörüngesine sonradan giren farklı bir cisim olabileceğini düşünüyorlar. Triton Neptün’ün yer çekimi dolayısıyla Neptün’e doğru yavaş yavaş sürüklenmekte ve bu onu Neptün’e daha da yakınlaştırmakta. Triton milyonlarca yıl sonra Neptün’e o kadar yaklaşacak ki Neptün’ün yer çekimi onu yok edecek

SayıUydunun İsmiOrtalama Yarıçapı
(km)
Semi-major
eksen
Sidereal dönem
(r= retrograd)
Kaç Yılında
Keşfedildi
1Triton1,353.4±0.9354,8005.877 (r)1846
2Nereid178.5±6.55,513,820360.141949
3Naiad33±348,2240.2941989
4Thalassa41±350,0750.3111989
5Despina75±352,5260.3351989
6Galatea88±461,9530.4291989
7Larissa97±373,5480.5551981
8Proteus210±7117,6471.1221989
9Halimede3115,728,0001,879.71 (r)2002
10Psamathe2046,695,0009,115.91 (r)2003
11Sao2222,422,0002,914.072002
12Laomedeia2123,571,0003,167.852002
13Neso3048,387,0009,373.99 (r)2002
14Hippocamp17.4105,2830.93622013
Neptün’ün Uydularının hepsi tablo halinde

Gezegenler Ve Uyduları Kısaca (Yukarının Özeti)

Bu kısım yukarıyı okuyamayacak kadar çok acelesi olanlar için ama yine de yukarıyı okumanı tavsiye ederim. Öncelikle Doğal uydu nedir ona bir bakalım. Doğal Uydu: Bir gezegenin veya bir gök cisminin etrafında belirli bir yörüngede dönüyormuş gibi görünen cisimlere uydu denir. Uydular yapay uydu ve doğal uydu olarak ikiye ayrılır. Yapay uydu insanlar tarafından üretilmiş uydulara denir. İnsan eli değmeden oluşmuş olan uydulara ise doğal uydu diyoruz. Örneğin ay bir doğal uydudur.

Uzaymanzarası
gezegenler ve uyduları

Güneş sistemimizde toplam 240 tane doğal uydu bulunur ve bunların 163 tanesi gezegenlere aittir. Bu gezegenler sırası ile: Dünya, Mars Jüpiter, Satürn Uranüs ve Neptün’dür. Maalesef Merkür ve Venüs’ün doğal uyduları yoktur.

Gezegenlerin Uyduları

Bildiğin gibi dünyamızın sadece bir tane uydusu var o da gecemize ışık katan ay. Mars dünyaya göre bu konuda biraz daha şanslı çünkü marsın 2 tane uydusu var. Sıra geldi en çok uydusu bulunan ikinci gezegen Jüpiter’e. Jüpiter’in tam 79 tane uydusu var ve buna rağmen ikinci sırada. Şimdi Sırada 82 Uydu ile Jüpiter’i de geçip en çok uydunun sahibi olan Satürn’e. Tüm doğal uyduları yukarda tablolar halinde verdim yukardan bakabilirsin.

Güneş sisteminin en soğuk gezegenlerinden biri olan Uranüs’ün toplamda 27 tane uydusu bulunmakta. Bir diğer en soğuk gezegen olan Neptün’ün ise Uranüs’e göre daha az uydusu var Neptün’ün de toplamda 14 adet uydusu var. Az önce demiştim ama yine hatırlatayım Bu doğal uydulara yukarıdaki tablolardan ulaşabilirsin.

Ayrıca Uzaya meraklıysan ve daha çok şey öğrenmek istiyorsan Uzay nedir ve uzay mekiği nedir yazılarımıza da bak.

En son yazılarımızda haberdar olmak için Bilgisayarda olanlar sağ alt köşedeki zile basarak bildirimler açabilirler .Mobilde olanlar biraz daha kaydırıp abone ol butonuna basabilir . Desteğiniz için şimdiden teşekkür ederim.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Twitter
Instagram
LinkedIn
Share
WhatsApp
RSS
Pinterest
fb-share-icon